EM VỀ TRÊN SÓNG ẢO

                               Gặp em giữa khung trời ảo
                               Buồn vui cũng đủ xôn xao
                               Mấy chục năm trời viễn mộng
                               Đêm nay nghe sóng dạt dào

                               Chẳng biết xa gần mấy nẻo
                               Men theo lối cũ tìm về
                               Mấy đợt thơ tình viết mãi
                               Thơ này thấm đượm tình quê

                               Lấp ló bên rào thơ thẹn
                               Tình ta nhắn nhủ bao năm
                               Chờ đợi thời gian rơi rụng
                               Cánh hồng một thuở xa xăm

                               Đêm nay bất ngờ em đến
                               Ngâm tràn thơ cũ buồn vui
                               Từng chữ từng lời lạc lối
                               Kéo về chất bên vai tôi

                               Tình cũ ôi chao nặng thế
                               Theo người theo ta đầy vơi
                               Từng đợt sóng trào thấm mãi
                               Hai hồn chẳng bớt đơn côi

                                                            C.D.M.         

TÊN EM LÀ ĐAU KHỔ

                         Tên em không đẹp như người ta
                         Ta chạy lòng vòng chẳng gọi ra
                         Cuối bãi đầu non chim vắng bóng
                         Mây trôi huyền ảo dưới chiều tà

                         Lạc giọng rừng Thu vắng bóng em
                         Gió hiu hiu nghẹn dưới màn đêm
                         Vò đầu bứt tóc cho em hiểu
                         Ta gọi ngày đêm em hỡi em

                         Tên em khó tả nét hao gầy
                         Liêu trai mờ ảo ngất cùng ngây
                         Tên em say đắm và đau khổ
                         Gọi hoài em có thấu cho đây

                                                        C.D.M.  

ĐỢI CHÀNG TỪ NGÕ ĐÊM NAY

                                Đêm qua em lạnh quá chừng
                       Phập phồng nghe gió ngập ngừng mái Tây
                                Chàng ơi em hẹn đêm nay
                       Đợi hoa , đợi bóng , đợi mây , hơi người
                                Xóm Đông Tây , chẳng xa xôi
                       Bóng người nhẹ tới cho đời thêm xuân
                                Quê nghèo như bóng phù vân
                       Hãy yêu cho hết tình gần nghĩa xa
                                Yêu đi chớ để trăng tà
                       Cho hoa rữa nhuỵ kẻo mà tiếc xuân

                                                        C.D.M.   

NỤ TẦM XUÂN

                              Xuân về nhấp nhổm ngoài hiên vắng
                              Này lá này hoa đợi gió về
                              Gió cợt mây đùa người rộn rực
                              Lòng ta cánh liếp chẳng buồn che

                              Mở cửa ra hiên vời cánh bướm
                              Một mầu tịch mịch nắng vàng hoe
                              Rủ rỉ đầu hồi nghe tấu nhạc
                              Quạnh lòng một khúc não nùng quê

                              Ơ hay ta đợi một mùa xuân
                              Đợi má hồng phai bến nước gần
                              Hồn thả nước trong reo lời mãi
                              Ru hời một khúc " nụ tầm xuân "

                                                              C.D.M.    

BUỒN VUI MẤY LẦN

                                       BUỒN VUI MẤY LẦN

                                                                     Xay lúa Đồng Nai

                                                                     Cơm gạo về ngài

                                                                     Tấm cám về tui

                                                                         ( Đồng dao )

           Giã lúa đang đạp , ba con trâu bị khớp miệng bằng những cái mơ đan bằng tre . Chú Rìu cầm mũi . Con trâu Ve bao giờ cũng đi đầu . Bình không biết dắt trâu nên được phân công cầm sẵn cái gàu tát nước được lót rơm , mỗi lần chú Rìu kêu lên Trâu ẻ … trâu ẻ , tay chú bụm chặt đuôi trâu là Bình nhanh chân chạy tới hứng . Không hứng kịp , phân trâu ị xuống trên lúa , rất khó dọn . Trâu đi vòng xoắn ốc từ trái sang phải , xong một lượt chú Rìu dắt trâu ra nghỉ . Thằng Thỉ và chú Gàn dùng mỏ sảy trở rơm . Chú Gàn nói nhỏ với Bình là đạp hai lượt thôi , để lúa sót trong rơm nhiều , về nhà bà con đạp chân lại kiếm chút cháo , hợp tác xã không biết .

      Bình phụ thằng Thỉ làm thư ký đội . Thỉ trình độ lớp năm , cộng trừ nhân chia lộn tùng phèo nên Bình phải làm giúp . Thỉ là con cán bộ tập kết nên được làm thư ký . Hắn bực bội mỗi lần đối diện sổ sách chữ nghĩa . Tháng trước hợp tác xã cho hắn đi học trắc đạc , về làm bản đồ dãy thửa , học nửa chừng hắn không hiểu chi hế, bỏ về . Thỉ nói với bình có cái dấu chi như cái giàn xay , tui có biết chi mô mà cũng bắt học . Bình mắc cười nghĩ chắc đó là dấu căn số . Thỉ tình nguyện lao động trực tiếp , để việc sổ sách lại cho Bình . Bình là sĩ quan chế độ cũ , mới cải tạo về .

      Mọi sản phẩm được chia theo công điểm . Rơm chia ngay trong đêm sau khi đạp lúa . Lúa hột được cào lại giữa sân , chờ phơi khén mới cân nghĩa vụ hoặc chia theo tỷ lệ công điểm , thương là tạm ứng , đén những giã lúa cuối cùng mới điều phối lại .

      Bà con thiếu đói , mỗi lần trên đường gánh lúa về sân đội , vừa chạy vừa tuốt lúa cho vô túi áo , ngang nhà để gánh lúa xuống , vô nhà giả đò uống nước , trút lúa từ trong túi ra . Mỗi ngày sáu chuyến , cũng kiếm được năm sáu lon , hơn cả ngày công tính theo điểm . Có đêm bà con ngồi họp bên đống lúa , sáng ta thấy đống lúa nhỏ lại . Bà con bốc lúa bỏ vô túi áo , giả đò về nhà có việc , trút lúa rồi lên họp tiếp . Ai cũng biết , mà ai cũng lờ đi . Chú Gàn bảo làm ăn kiểu ni cả làng thành đạo chích hết .

      Chị Mịn đang triển lhai một vấn đề quan trọng với phụ nữ trên sân đội , bên cạnh giã lúa đang đạp . Giọng đồng của chị chậm rãi nghiêm trọng : Kính thưa chị em , thực hiện đời sống mới , chị em phụ nữ chúng ta phải cương quyết chống lại tàn dư chế độ cũ , trong đó quan trong nhất là vấn đề quan hệ nam nữ . Hôm qua các anh trong ban chấp hành chi hội thanh niên đã bắt quả tang anh Tám bên đội ba và chị Bê ở đội ta hun chắc bằng mui . Theo biên bản được lập là anh chị hẹn nhau đi họp sớm , nói chuyện sau chùa , dưới lùm cây . Lúc hai anh chị đang giở trò đồi truỵ thì ban chấp hành ập tới bắt quả tang .

     Con Bê gục đầu trên gối , tóc rũ xuống , khóc hưng hức . Bà con im lặng . Chị Mịn tiếp : “ Nam nữ trong xã hội ta có quyền yêu thương nhau ngưng phải trong sáng , thể hiện quan hệ phải minh bạch , không được lén lút , nhất là kiểu hun mui đồi truỵ đó “

     Có những buổi họp cười ra nước mắt . Số là chị Lơi bên đội ba chửa hoang , bà con đồn là với chú Lùn . Làng họp trước sân chùa . Chú Lùn vừa lún vừa nhỏ thó cùng với chị Lơi phốp pháp ngồi hàng đầu như hai chị em . Chị Mịn làm chủ toạ hỏi : “ Anh lùn làm cách chi mà chị Lơi có mang “ . Chú Lùn đằng hắng mấy lần rồi trả lời : “ Tui không nhớ chi cả , chỉ nhớ là tui ho một cái bơ xong chuỵện , ai ngờ có mang “ Bà con cười quá chừng , bảo chị min có biết chuyện nam nữ chi mô mà cũng đứng ra phân xử . Chị Mịn nghiêm giọng : “ Bà con ổn định , ổn định “  Bà con lại cười lớn hơn . Chú Gàn nói to : “ Anh Lùn ho , chị lơi lại chàng hảng chân . Trai không vợ , gái không chồng , mai ra xã đăng ký là xong , có chi mô mà họp mà hành “

      Trong những hội đoàn . Hội phụ nữ là nhiều chuyện nhất . Phụ nữ cũng mệt nhất . Vừa là hội viên hội phụ nữ , dưới ba mươi tuổi là hội viên của hội thanh niên , trên ba mươi tuổi là hội viên hội nông dân tập thể . Chị Mịn làm hội trưởng hội phụ nữ thôn , kiêm phụ trách địa bàn dội sáu , tất bật suốt ngày .

     Ngày giải phóng chị Mịn ba mươi bảy tuổi , dáng cao , chắc nịch . Da ngăm , tóc mượt . Mắt chị to , lông mi dài , hay chớp và nhìn lên . Chú Gàn bảo : “ Nước da bồ quân , cổi quần không kịp “ Hoặc : “ Mắt hay nhìn lên là người đa tình , mà đời chị mịn có đa tình chi mô , chung tình thì có “ Chị thường mang súng đi tuần một mình ban đêm , nhất là ở sân đội vào ngày mùa . Bình cũng thường ở lại giữ lúa và làm sổ sách trong nhà đội .

* * *

                         Mùa xuân năm 1952 , chị Mịn 15 tuổi đã có nơi dạm hỏi . Hôn phu của chị là du kích , anh Tha , con một gia đình địa chủ kháng chiến . Chị không yêu anh Tha , lại yêu anh Là , một vệ quốc quân người đau ngoài Triệu Phong , hay đóng quân ở nhà chị .

      Đêm về sinh hoạt văn nghệ , nhảy đây gió  . Chị Mịn nhảy điệu nghệ , mắt lúng liếng , miệng cười duyên chúm chím theo làn điệu sôi nổi : “ Dây gió đây trong rừng . Gió mát mát rằng cô em muôn vàn thân yêu cô sầu nhớ chi trong lòng “ . Đến tiết mục hò , giọng chị dịu xuống , tha thiết , nhắn gửi : Ơ … Ơ … Mưa sa ướt bụi ướt ngàn , ướt áo em thì em chịu , ướt áo vệ quốc đoàn  em thương … ơ … Giọng hó dài theo hơi chị , bâng khuâng , đi vào vô tận , đi vào những ngõ ngách tâm hồn sáng như gương của các anh bộ đội . Bộ bà ba đen bó sát , gợn lên bao điều mơ ước trong mắt các anh vệ quốc đoàn . Anh Là học xong trung học , bỏ trường theo kháng chiến . Anh hay làm thơ , viết câu hò địch vận và dựng kịch cho thanh niên , thanh nữ trong làng . Mổi lần bắt dược Tây là anh thẩm vấn bằng tiếng Pháp . Anh chơi đàn Măng đô lin hay lắm . Những buổi văn nghệ bên đàn bên hát thiệt xứng đôi . Giọng chị Mịn khàn , hát hành khúc hùng tráng quyện trong tiếng đàn réo rắt của anh Là : Đèo là đèo Ba Rên , băng qua rừng sương . Ai bước đi trên đường dừng chân nơi chiến trường . Đèo vẫn đèo , xa mờ xa , cho tôi nhắn đôi lời gửi về chiến khu . Ai đi vô trong Nam . Ai đi ra Việt Bắc . Đường trường xa lắc , buồn vui mấy lần .

     Chuyện yêu thương giữa anh Là chị Mịn rồi cũng đến tai tổ chức . Anh Là bị kiểm điểm , đổi vào trung đoàn 101 trong thừa thiên , Chị Mịn buồn , đau một trân thương hàngần chết . Từ đó chị không hát hò nữa .

      Đường trường xa lắc đưa anh Thà và cả anh Là tập kết ra Bắc . Chị Mịn ở lại làng . Thời đó đã đám hỏi rồi xem như vợ chồng , chị Mịn ở vậy chờ . Ngày tháng qua đi , chị mòn mỏi chờ ngày đình chiến , rồi chờ ngày tổng tuyển cử . Đến tuổi hăm đi hăm lại , qua thì khi nào không biết . Chú Gàn bảo dáng cao mà giọng đồng thường ế chồng , sát phu .

      Hồi chín năm chú Gàn làm tổ trưởng du kích . Chú giỏi chiến đầu nhưng học chữ quên trước quên sau . Cùng lớp bình dân học vụ , chị Mịn trình độ lớp nhứt , chú Gán học lui học tới cũng chỉ biết đọc biết viết báo cáo . Sai chính tả thì chị Mịn sửa . Chú Gàn thuộc lớp bần cố nông , đi giữ trâu cho ông lý trưởng , cha chị Mịn . Chú kể hồi nhỏ chiều về đưa trâu vô chuồng xong là dắt chị Mịn ra giếng tắm . Da chị ngăm nhưng láng o . Chị hay cười ré lên mỗi lần chú Gàn kỳ cọ chỗ kín . Chú còn kể chỗ kín của chị Mịn có nốt ruồi son , biểu hiện sinh lưc phụ nữ .

     Có đêm chị theo tổ du kích của chú Gàn qua gần đồn Tây bên Thi Ông hò địch vận . Giọng hò chị loang trong đêm tha thiết nhắn nhủ ;

              Thiếu chi rau mà ăn rau bát bát

              Thiếu chi bạc mà tiêu bạc Đông Dương

              Thiếu chi người thương mà thương bảo vệ

              Thiếu chi người tử tế mà lại lấy Tây

    Những tràng súng liên thanh từ đồn bắn ra như mưa, sau loạt súng chị lại từ hầm trổi lên hò :

                   Nước cạn thiếp xuống sông mò đam bắt cá

                   Nước nậy thiếp lên rừng hái rau má rau mưng

                   Xin chàng quay súng lại để thiếp vui mừng

                   Dù chàng ăn thiếp nhịn , chứ một hai hai một xin đừng theo Tây 

     Đạn lại bắn ra đùng đùng chéo chéo . Chú Gàn ôm chị Mịn vào lòng động viên đừng sợ , lại hò thầm thì vào tai chị : “ Hò cho Tây về nước Tây , hai ta đi cấy đi cầy nuôi con “ . Chị Mịn sợ , khóc ướt vai chú Gàn . Chú Gàn học chữ không vô nhưng nói lối là thơ ra liền liền .

    Chị Mịn ở cùng xóm, thường cõng Bình đi chơi . Chị cõng Bình vừa chạy vừa hô xung phong . Ôm cổ chị  , nghe hương bồ kết thoảng ra từ tóc , Bình thích lắm , cười sằng sặc . Đêm về mơ thấy chị ôm Bình lên lưng trâu , trâu chạy qua đồng , bơi qua sông . Rồi chị ôm Bình khóc nức lên , Bình ơi đờ chị khổ lắm , chị thương Bình lắm . Sáng ra trước khi đi học Bình chạy lên rú , về ghé nhà chị Mịn kể cho chị nghe chuyện chiêm bao khi hôm . Chị Mịn ôm đầu Bình . Bình dúi đầu vào ngực chị , hít hít mùi thơm hơn sữa mạ , rưng rưng .

     Mạ kể hồi Bình một tuổi , đi cấy lúa mùa đông gửi Bình cho chị Mịn , Mỗi lần Bình khát sữa chị Mịn hay cho bú . Bình đòi bú dù chị không có sữa . Bình mê chị cái gì đó không phải sũa .

     Chị Mịn hay tập hát cho Bình . Thường là những bài đồng dao vưa hát vừa làm bộ điệu . Như bài xay lúa Đồng Nai . Chị đối diện bắt tay Bình xô tới kéo lui như xay lúa , rồi hát :

                           Xay lúa Đồng Nai

                           Cơm gạo về ngài

                           Tấm cám vè tui

hoặc buổi chiề hai chị em đi ra đồng cùng hát bài :

                           Nghé ơi nghé ọ

                           Nghé đi theo chị

                           Được ăn được bú

                           Nghé đi theo chú

                           Được nhai rau khoai

                           Nghé đi theo ai

                           Cắt tai chấm mắm

     Chú Gàn cũng hay cõng Bình chạy ngược gió Nam , cái chong chóng bằng lá dứa trên tay Bình quay tít , nhưng không thích bằng chị mịn . Bình là đệ tử chú Gàn trong chuyện tát cá bẫy chim . Ngóc ngách nào trong làng chú cũng biết .

      Chú Gàn hát cho Bình nghe những bài nhạc được cải biên lời . Như bài đèo Ba Rền , chú hát như sau :

       Đèo là đèo Ba Rền , băng qua cái mương . Khi dắt chắc vô buồng mụ cười ông la .

Y sì cái đồ đàn bà , dắt chắc vô buồng cổi quần dắt lên phên .

     Chú cười ha hả , vỗ nhịp vào đùi , nhún lên nhún xuống .

Hay là bài Lời người ra đi , chú hát :

     Ngày nào anh chết đi , em cứ mua cho anh cái hòm , chôn đàng hoàng . Rằng hết khó cũng đừng lấy chồng , rằng lúa khoai cũng còn vài sào , đừng lo chi cả em ơi .

   Con cùa anh , đứa lên năm , đứa lên ba , đứa đang còn nằm ngã trong nôi , khoan lấy chồng tội lắm em ơi …

       Chú nằm vật vã trêncát , hát đi hát lại mấy câu trên , mặt đỏ lên , nước mắt nhểu ra hai khoé . Bình chẳng hiểu chú khóc cười chuyện chi .

       Có lần Bình hát đèo Ba Rền theo lời của chú Gàn , chị Mịn nghiêm mặt dặn , bựa ni sắp lên không được đi chơi với chú Gàn , nhất là hát bậy theo chú là chị nghỉ chơi liền . Bình sợ chị nghỉ chơi , nhưng vẫn trốn chạy dọi chú Gàn mỗi lần chú dặt chó đi săn , hoặc vác ú đi bắt cá .

      Hết bậc tiểu học . Bình theo gia đình lên tỉnh học trung học . Thành thị không làm Bình quên làng quên xóm được . Nhớ chị Mịn , nhớ chú Gàn quay quắt , cuối tuần Bình đạp xe mười lăm cây số về làng . Ban ngày đi tát cá bẫy chim với chú gàn , tối về ngủ nhà chị Mịn . Miếng chi ngon chị Mịn cũng để dành cho Bình . Chị Mịn cho Bình ngủ trên tấm phản , mùa hè gió mát rượi . Nhà rộng thênh thang chỉ mình chị ở .

     Mùa Đông , năm Bình học đệ lục , về làng ngủ nhà chị Mịn . Đang đêm rét mướt , chị ôm chặt Bình , cuộn mền lại . Chị kể cho Bình nghe chuyện lính Tây ác lắm , đốt nhà hiếp dâm đủ hết , có người bị cả trung đội hiếp đến chết luôn …

     Hơi ấm và mùi bồ kết làm Bình ngất ngây . Bình ngủ thiếp khi nào không biết . Chiêm bao Bình thấy mình đang bú chị , bầu vú sữa căng mọng , chảy tràn ra miệng . Bình nuốt ừng ực từng ngụm sữa , nghe da thịt râm ran kiến bò . Rồi Bình thấy toán lính Tây thằng đen thằng trắng  dằng Bình khỏi tay chị , Bình khóc thét lên , cắn chặt núm vú , núm vú đứt vào trong miệng , Bình nhai sừn sựt , nghe đắng nghét . Mấy thằng Tây đè chị xuống , hết thằng này đến thằng khác hiếp chị . Chị nằm ngửa loã lồ , hai chân dài màu cua đồng đạp đạp liên tục vào bụng thằng Tây , tay chới với vẫy về phía Bình … Bình la lên ú ớ …  Chị Mịn đập vào tay Bình kêu chi rứa , Bình choàng tỉnh . Trời sáng tỏ , hai chị em nhìn nhau thẹn thò . Chị bảo lên sớm đi kẻo mạ trông , rồi chị xoa đầu , nhìn Bình buồn buồn ; “ Lo học cho giỏi , bữa ni đừng về nữa , nguy hiểm lắm . Khi mô rảnh chị lên thăm “

      Năm 1966 , một trận chiến xảy ra giữa bộ đội chính quy và lính nhảy dù . Bà con đứng nhìn về làng qua cánh đồng . Hai chiếc phản lực ném bom Na pan , lử cuồn cuộn từng cụm . Từng mái nhà lần lượt bốc khói . Chú Gàn la lên : “ Nhà con Mịn cháy rồi , nhà thằng Thỉ cháy rồi “ . Cả xóm chìm trong ngút ngàn khói lửa . Tiếng súng lớn súng nhỏ nổ rền , chỉ còn nghe tiếng ào ào , đến chiều tối mới dứt . Bà con tản cư bàn tán về số thương vong hai bên , nhà cửa xem như chẳng còn cái nào . Ai cũng lo cho chị Mịn , chị không chịu tản cư .

      Bình trốn nhà đạp xe như bay về làng . Quân đội hai bên không cò ai . Mùi tử khí quằn quại trong từng đợt gió Nam Lào , nhen lại những tàn lửa cháy . Bình và chú Gàn chui xuống căn hầm núp đạn nhà chị Mịn , không thấy ai  . Chú Gàn buồn buồn , giọng khàn đục : Rứa là con Mịn đi theo bên tê rồi “ . Bình đưa tay áo quệt nước mắt , thầm kêu “ Chị ơi , chị ơi … chị đừng chết nghe , em thương chị lắm “

     Từ đó , cả vùng chữ nhất được chính quyền cũ gọi là vùng mất an ninh , Bình không về làng nữa . Mỗi lần nghe đâu đó có xác nữ du kích là Bình hỏi thăm tên tuổi xem có phải chị Mịn không .

     Năm 1972 cả thị xã Quảng Trị tan hoang . Bình đậu tú tài rồi bị tổng độn viên đi sĩ quan Thủ Đức . Ra trường chọn vùng miền Đông Nam Bộ cho xa làng xóm . Mỗi lần chạm súng , hình ảnh chị Mịn lại hiện về , tay Bình run lên . Hành quân ngang cáng đồng Bình lại nghe mơ hồ giọng đồng chị Mịn đâu đó , khi xa khi gần , não nề da diết :

                    Nghé ơi nghé ọ

                    Nghé đi theo chị

                    Được ăn được bú

                    Nghé đi theo chú

                    Được nhai rau khoai

                    Nghé đi theo ai

                    Cắt tai chấm mắm

    Những buổi chiều , gối đầu lên ba lô nhìn trời làm thơ , Bình cũng không quên hình ảnh chị Mịn :

                    Bìm bịp kêu mùa xuân trở lại

                    Tuổi thơ xoay chong chóng đường làng

                    Vệt trăng non rủ mây trời ở lại

                    Bóng chị lung lính , luống cải hoa vàng

                                                                *** 

                Sau ngày giải phóng anh Thà về làng mang theo vợ con từ ngoài Bắc . Chị Mịn vẫn còn con gái , chưa một lần biết mùi đàn ông .

     Chị Mịn thường thân thiện với Bình khi chỉ còn hai người .   Trước mặt bà con chị khắt khe với Bình lắm . Bà con chia lúa rơm gánh về hết , chị đến gần bên Bình nghiêm giọng  :

-         Cậu coi chứ lúa mất nhiều lắm . Hôm qua đi họp chị bị phê bình là quản lý địa bàn không chặt .

-         Bà con họ đói lắm rồi . Tui cũng biết chuyện xã viên ăn cắp nhưng tui có quyền chi mô .

-         Là chị nói rứa . Mình kín đáo bảo ban nhau để trong ấm ngoài êm . Chia lúa rơm còn sống thì tạm được . Nhưng ăn cắp bỏ túi là không công bằng , người nhiều kẻ ít , những người tự trọng lại thiệt thòi . Mai chị phải nói rõ điều này với bà con , cậu tuyên truyền trước với bà con đi nghe . Chị biết bà con quý mến cậu mà .

    Trời cuối tháng tối đen , gió nồm thổi mạnh . Chiếc đèn dầu tắt ngấm . Hai chị em nói chuyện thủ thỉ . Chị Mịn thở dài :

-         Cậu năm ni hai mươi lăm tuổi rồi , lo mà đi hỏi vợ con đi là vừa .

-         Ai ưng mà hỏi . Nông dân ít học thì ba mạ không chịu . Cán bộ giáo viên thì ai ưng mình . Chắc tui ở ri cho khoẻ .

    Gió Nồm vi vút . Hai chị em ngồi bên nhau . Im lặng , Tóc chị Mịn bay vướng vào mặt vào cổ Bình nhồn nhột . Chị khoác vai nói nhỏ vào tai Bình .

-         Cậu có oán chị không . Cái ngày dẫn cậu đi cải tạo , chị phải làm mặt nghiêm với mọi người , chắc cậu hiểu chị . Đêm đó về thương cậu quá , khóc thầm cả đêm . Đời chị em mình da diết khúc nôi quá cậu nhỉ . Chị hay lén gửi quà lên trại cho cậu , mạ có nói với cậu không ?

-         ……

-         Răng cậu im lặng rứa . Cậu khóc à . Con trai không được khóc . Sông có khúc , người có lúc cậu à … hức … hức …

    Hai chị em ôm nhau . Nước mắt nhoè trên má nhau . Chị hôn lên má lên cằm , lên trán Bình . Cuối cùng họ cũng hun mui nhau . Môi họ giựt giựt cảm sác . Người họ nóng ran lên . Họ quằn quại . Họ rên xiết lăn lộn trên đống rơm . Con trai còn tân , con gái trinh nguyên . Họ say đắm vụng về . Bản năng dẫn họ đi xa . Tình yêu dẫn họ chạy về với nhày xưa : có giấc mơ bú sữa , có cánh đồng hoang mang tiếng kêu nghé ơi … nghé ọ …

    Tin chị Mịn có mang lan nhanh cả làng cả xã . Ngươi  ta đoán non đoán già về tác giả cái bầu chửa hoang . Người bảo của chú Gàn , người nói anh Tha tiếc của đời bòn cho giòn , không ai nghĩ đến Bình . NHững bà sồn sồn có dịp để châm biếm , bàn ra tán vào : “ Hành hạ người ta nhiều rồi , đến lúc phải trả giá . Gieo chi gặt nấy . Để coi mai mốt họp làng con mịn trả lời ra răng . Con mụ mần bộ mần tịch chớ còn chi nơi nữa . Hết Việt Minh rồi đến Cộng Hoà , đến Cộng Sản . Người nớ mà chung thuỷ với ai “ . Cả tháng nay chị Mịn không ra khỏi nhà .

    Một tối Bình lội nước lụt lé qua nhà chị Mịn , chị đang ngồi vá áo dưới ngọn đèn dầu . Không ngước lên , chị nói

-         Cậu không nên qua đây mần chi , phiền cho tôi và cả cậu nữa .

Bình ngồi xuống bên , giọng run run :

-         Em nghĩ kỹ rồi , hay chị em mình trốn vô Nam đi chị . Ở đó không ai biết mình . Đờ sống trong Nam phóng khoáng hơn ở đây , chị nghĩ răng .

     Chị Mịn ngước lên , mắt rưng rưng :

-         Cậu dám không , khi mô đi

-         Khi mô cũng được , mạ cho em mấy chỉ vàng bảo vô trong Đồng Nai mà lập nghiệp , trong đó lúa gạo nhiều lắm , ở đây đi rà mìn hoài có ngày cũng chết . Em chuẩn bị hết rồi .

-         Đồng Nai nhiều lúa gạo . Chị em mình đi xay lúa Đồng Nai . Có tấm có cám cùng ăn cùng sống … hức … hức …

-         Dạ , mấy đứa bạn em gởi thư về nói trong đó heo cũng ăn cơm . Ăn chi cũng được , miễn chị em mình thương nhau .

-         Nếu đi thì đêm ni đi liền . Tối mai làng họp để kiểm điểm chị . Chị sợ phải trả lời trước bà con lắm , có khi chị nghĩ chết quách đi cho xong đời .

-         Dạ , ba giờ sáng có chuyến tàu . Nên đi sớm hơn , cứ đi như là không hẹn , lên tàu rồi tìm nhau .

                                                               ***

     Hai bóng đen cách nhau mấy cây số , họ đi lặng lẽ trong đêm , lội bì bõm trong nước lụt những đoạn bị ngập . TRời mưa lắc rắc , tối thui , xa xa le lói ánh đèn những người đi soi cá . Làng xóm chìm đi sau lưng  nhập nhoè sấm chớp  .

     Chị Mịn mang bầu đi từng bước dò dẫm . Trong bụng chị thằng Bình con đang lớn . Bốn tháng nữa nó sẽ ra đời . Nó sẽ bụ bẫm , sẽ bú chị mạnh bạo như thằng Bình ngày xưa . Nó sẽ năm , sáu tuổi  , sẽ cầm tay chị cười sằng sặc , chị sẽ đẩy lui đẩy tới hai búp tay có ngấn , hát bài đồng dao thuở ấy . Lần này chị sẽ tập cho con hát bài xay lúa Đồng Nai công bằng hơn , không như đời chị . Chị sẽ dạy con là : “ Cơm gạo ăn cùng , tấm cám chia chung “  … Nó sẽ bảy tám tuổi , nó sẽ chạy theo chị như con nghé , hát bài nghé ơi nghé ọ …. Cha con nó sẽ theo chị suốt đời .

                                                                              Nguyễn Đặng Mừng                    

HƠI HƯỚM CỐ NHÂN

                               Vườn ai lá rụng cuốn bay sang
                               Thơ thẩn sân rêu khóc lá vàng
                               Bóng nhạn nhẹ nâng làn gió lạnh
                               Bên trời bảng lảng khói mây giăng
                               Chạnh buồn quê mẹ thu sầu héo
                               Ôm nhớ bên mình lệ chứa chan
                               Mỗi bước mỗi chờ , chờ chi nhỉ
                               Thu về mang chút gió tình nhân

                                                               C.D.M.   

MUỐN HÁI TRĂNG TẶNG NGƯỜI

                                                     dịch Vọng Nguyệt Hoài Viễn
                                                         của Trương cửu Linh

                           Trăng lững lờ trôi bên biển vắng
                           Ta lênh đênh góc biển chân trời
                           Tình nhân ơi , sao oán đêm dài
                           Đêm xúi người thương thương nhớ ai
                           Nhớ ai bật tắt mấy lần đuốc
                           Sương rơi bên vai , sương nhạt phai
                           Hái vầng trăng lạnh gửi người đó
                           Rồi thở dài , hẹn trong mộng thôi

                                                              C.D.M.       

TRỐNG TRẢI

                          Xung quanh hàng ngàn người như im cả
                          Hay họ đang nghĩ ngợi kiếp ở đời
                          Tiếng thạch sùng nghe càng thêm hoang vắng
                          Ta chìm trong tĩnh lặng thấy chơi vơi

                          Rồi ai cũng đi theo con đường đó
                          Bên đạo bên đời lặng lẽ đến hoang sơ
                          Giả sử ta không đến đây , ừ nhỉ
                          Tự hỏi đời thật giả thế này ư

                          Ngoài kia rộng đến ba ngàn thế giới
                          Trong lòng ta cô quạnh mãi trầm tư
                          Tiếng tắc kè kêu đêm như nhắc nhở
                          Đêm âm u trống trải đến không ngờ

                          Giữa nơi chốn đông người không tiếng động
                          Níu tiếng thở dài như níu nỗi cô đơn
                          Đêm tĩnh lặng trả lời ta đi chứ
                          Một cõi đi về ai tính nổi thiệt hơn

                                                              C.D.M.  

NHỮNG ĐÊM MIỆT VƯỜN

                                  NHỮNG ĐÊM MIỆT VƯỜN

             Nhà thím tám Phụng có đại hỷ , làm thím mừng quýnh ,  chân tay cứ lóng ngóng như vật mọc thừa . Cô con gái thứ tư của thím , con Linh hôm nay sẽ về . Đêm qua nó điện từ thành phố báo sáng nay hai mẹ con nó bắt xe đò xuống miệt vườn . Thím áng chừng giấc mười một giờ gì đó , nếu không kẹt xe thì con Linh tới chợ . Từ chợ bắt xe ôm dăm cây số , theo con lộ dọc bờ kinh Sáng thì đến nhà . Lộ king Sáng mới xây ba cây cầu khỉ hồi đầu năm nên chắc không bị trẽ . Con Linh hẳn sẽ vui lắm . Đường về ấp bây giờ đã thông > Mặt lộ tráng xi măng , không còn sình như hồi nào tụi trẻ đi học , bước thấp bước cao , chân chuầy chân xoạc . Mùa mưa cực chi là cực ! Trời mới nhểu vài hạt đường đã vữa nhoè nhoẹt . Đi chợ lỡ ghe , lỡ đò phải cắp dép lội bộ suốt đường sình , leo cầu khỉ . Miệt vườn xưa nay đều cực thế .

     Đêm qua nghe cô ba hàng xóm kế bên gọi qua nghe điện thoại con Linh , thím mừng chạy lấp xấp muốn té . Một cảm giác lạ lùng , ban đầu run , lạnh toát , chạy rần rần từ thẳm sâu tình mẫu tử , lan toả khắp người , và cuối cùng nóng bừng lên . Ấy là lúc thím Phụng đã hổn hển bên ống điện thoại , ấp úng mãi chẳng nên lời . Chỉ nghe tiếng thím “ hả … hả … “đến sốt ruột . Lưỡi đi đằng nào mà cứ níu lại mãi thế .

     Cả đêm thím hầu như không ngủ . Đặt lưng xuống giường lại muốn trằn ra cái võng ở gốc soài nhìn trời mong sáng . Ngủ làm sao được . Con Ling nhà thím đi lấy chồng Đài Loan đã bốn năm rồi . Nó thành người ngoại quốc rồi . Thím không dám mơ nó lại được chồng cho về nghỉ phép nhanh thế . Hồi này ngoài chợ người ta suốt ngày  nói về  một cô dâu Việt bị thằng chồng Hàn đánh chết queo , vứt dưới tầng hầm , làm thím vò võ , nghĩ ngợi chơi vơi cả tuần , không đêm nào trọn giấc , Cha mẹ nào mà không đau xót . Con gái đang thì mơn mởn buộc phải lấy một thằng Hàn già . Tình phí nó trả 400 đô . Môi giới lấy một nửa . Một nửa tiền xe đò nhà gái đi lại là vừa hết > Được đâu vài tháng , đổi đời chưa thấy , con mình đã ra ma lưu lạc . Nay mai người ta gửi cho một bình tro , thế là gọn một kiếp người bạc phận .   Tới khi nghe được đ1ung giọng con Linh , thím mới thở phào , rũ ra . Thím như vừa đánh vật với một cục gì tắc nghẽn trong họng ,

     Mờ sáng , khi những chiếc ghe , vỏ lãi phành phạch dọc theo kênh Sáng , những xe máy đầu tiên rồ ga chạy chợ trong ngày mới , thím đã một mình hì hụi chuẩn bị nước nôi , bánh trái , mọi thứ lặt vặt để chờ đón đứa con gái lấy chồng ngoại quốc trở về cố hương . Lúc trời sáng hẳn , nhiều bà con quanh ấp . cả mấy người làm công ở chợ , những người cùng cảnh nghèo , nghe tin cũng kéo tới nhà mừng cho thím . Hai vợ chồng thằng Hai Đực bỏ buổi đi cày mướn , con Ba Liên xin nghỉ bán cà phê cho bà chủ Năm Ú ở chợ để đón em . Chỉ Út Năm thì sẵn ở nhà . Con nhỏ bỏ học từ khi chồng thím đột tử . Gia phong gia cảnh như vậy là đầy đủ cả . Những lúc như thế , lòng thím vợi bớt đôi phần mặc cảm đời nghèo , phận hẩm . Bà con như vậy là còn cái tình . Cái tình là thứ không mất tiền mua m nhưng không phải có tiền mà mua được . Thím khóc ! Khóc tồ tồ như con nít . Lúc gặp mặt con Linh không biết cò thế nào nữa đây ?

              Ấp ở vùng sâu miệt vườn . Miệt vườn đủ món trái cây , nào soài , chôm chôm , vú sữa , cam … nhưng nông sản manh mún , bèo bọt lắm ! Có mùa trái cây để rụng thối gốc thối vườn vì giá rẻ , chả ai buồn thu hoạch . Trong mấy chụuc nóc nhà , lưa thưa vài căn xây gạch , cò lại đều nhà lá . Phần lớn dân ấp là người nghèo , làm mướn kiếm sống . Thím Phụng thuộc diện nghèo nhất . Người ấp bảo nếu bầu nghèo thì thím Phụng là thủ trưởng > Nhiều lần thím cũng được các nhà hảo tâm cứu trợ . Nhưng nó chỉ là thứ hương hoa , chả thấm tháp gì với gia cảnh nhà thím nên nghèo vẫn hoàn nghèo .. Một căn nhà lợp vài thưng lá dừa nước bên dòng kênh Sáng . Thiên địa nhìn nhau trống huếch trống hoác như những cái miệng sún răng cười ngạo với trời xanh . Quần áo lèo phèo vài cái vắt cả lên sào nứa gócnhà . Chúng vặn vẹo xô vào nhau trông như đám ruột mèo . Lúc vợ chồng “ sinh hoạt “ thì chỉ có tắt đèn , nhắm mặt đưa chân cho xong nghĩa vụ , làm gì có phòng , có rèm .

      Có lần , đang trưa , mấy sắp nhỏ sang ngoại hết , chồng thím nổi hứng thèm “ ăn bánh “ . Tưởng vào giờ đó chả ma nào ngó nhàng , ai dè mấy đứa nhỏ đặt lờ đi ngang qua thấy cái vách dừa nước nhà thìm cứ rùng rùng , chúng lạ vạch ra xem thì trời ạ , mấy cái lỗ mắt  dòm nhau tròn xoe  , trợn ngược ! Bọn trẻ hú lên . Thím cũng hú lên . Ông bà ơi là ngượng ! Không có cái lỗ nẻ nào để chui xuống . Thím chỉ kịp cuốn nửa cái chiếu lên người . Đấm thùm thụp vào lưng chồng . Từ đó hãi trưa .

      Nhà thím cũng có sáu công ruộng do ông bà để lại . Vợ chồng căn cơ . Khi vui chỉ sơ sơ vài xị rượu đế , vài trái cóc mắm ớt là xong . Thi thoảng làm đồng bắt được con cá lóc liền rủ bạn cày lùi rạ , nhậu tới khuya . Đàn kìm ỷ eo lùa ra lùa vô cung bậc bổng trầm , mướt mát dòng kinh . Mấy câu vọng cổ xuống xề dài lê thê cho bớt hoang lạnh miệt vườn . Người ta bảo vọng cổ là tiếng lòng day dứt , não nề của những người tha hương , nhớ cội khi phải đi khai khẩn những miệt vườn , những cánh đồng bạt ngàn , hoang vắng của miền Tây . Xưa ở đây cá nhiều như trấu . Mùa nước người ta đặt đó , cất vó cơ man nào là cá linh , cá rô , cá mè vinh , cá diếc… Thím Phụng từng thấy những con rô mề to gần bàn tay . Nướng hoặc kho tộ với hạt tiêu thơm nức . Gái đẻ hoặc đàn ông đang sung ăn cơm trắng với rô mề kho tộ , lùa không biết ngán . Đánh đến căng lỗ rốn , không thở được thì thôi . Những con lóc cụ , đen trũi , to bằng bắp chân lực điền , nặng tới sáu bảy ký là thường . Đó là những con cá lóc từ hồ Tông Lê Sáp xứ Cao Mên , gặp mùa nước ròng , từng bầy theo về hạ nguồn sông Hậu . Thịt nó thơm , ngọt lừ , ngậy trong cuống họng . Bạn nhậu gặp con cá cỡ này , có thể ngồi liền hai ngày . Riêng bộ đồ lòng phải xẻ cho đều , không thì mất anh mất em chứ chẳng nói giỡn .

     Chẳng may , gặp mấy năm thất mùa liên miên . Tài hèn trí mọn , nghề nghiệp chẳng có , chẳng biết xoay xở gì thêm , đành phải bán lúa non nuôi con ăn học . Đến lúc nợ nần mỗi ngày chồng chất , vợ chồng thím buộc phải bán nốt mấy công ruộng . Nếu không ,  lãi mẹ đẻ lãi con  chỉ còn cách chết . Con đường thành nông dân nghèo không điền sản nhanh đến mức người ta tưởng chuyện bông lơn .

     Nước mắt chảy ròng từng đêm . Thằng Đực phải bỏ học theo ba đi cày mướn , bốc vác thuê ngoài chợ . Con Liên đi phụ bán cà phê . Con Linh học xong lớp tám cũng bỏ học . Nó sớm phải theo thím ra chợ , ai thuê gánh gì thì gánh nấy , phụ gì thì phụ nấy . Mùa nước ròng , thím và con Linh lội nước ngang người , ngắt rau muống thuê cho chủ ruộng , nước ăn chân toét máu . Khi lại lội đồng hái bông điên điển , ngắt cọng súng , nõn lục bình ra chợ bán . Chẳng đáng tiền , nhưng còn có đồng rau , đồng cháo . Có hôm ngồi chờ việc ở chợ , thấy con Linh nhìn người ta ăn hột vịt lộn , nước miếng nuốt ừng ực nơi cần cổ , thím oà khóc . Tiếng khóc ấy một lần nữa bùng lên rồi chết lặng khi một buổi chiều thằng hai đực chạy ra chợ báo tin động trời . Chồng thím trúng gió giữa trưa nắng trảng khi cày mướn ngoài đồng , tịch rồi !

    Một mình tần tảo nuôi con . Căn nhà thiếu vắng đàn ông lại càng tiêu điều . Làm cách gì để sống tiếp đây ? Trời ơi ! Anh ơi ! Sao anh nỡ bỏ lại em thân phận lạc loài . Một mình em gánh sao nổi bầy con thơ dại , cảnh sống không ruộng vườn đây ?

     Lúc ấy có người thương mách thím cho con Linh đi làm ăn xa hoặc lấy chồng ngoại quốc . Bấy giờ thím Phụng mới sực ngắm nghía con gái mình . Con Linh phổng phao xinh đẹp hẳn hoi từ lúc nào mà thím vô tâm nhãng đi , chẳng thèm để ý . Hèn chi , có lúc tình cờ thím bắt gặp ánh mắt cậu Ba , con chủ ruộng rau muống trộm nhìn con Linh như muốn nhai ngấu nhai nghiến . Giá con mình chịu gương lược , đươc ăn mặc như con người ta , có khi nó đẹp nhất ấp . Người ta cũng mách thím có mấy hướng làm ăn . Một bộ phận các cô gái miệt vườn lên thành phố làm thợ may , làm công nhân trong các xí nghiệp , hoặc làm các nghề tự do khác như vé số , ve chai , phụ hồ , bán dạo … nhưng ngả lên thành phố , công việc bấp benh . Không ít đứa phải đi làm đào ở quán bia ôm , làm gái nhảy , thậm chí sa vào các ổ chứa nhầy nhụa . Chỉ béo bở những má mì chăn dắt , những chủ động làm giầu trên thân xác người ta . Tới chừng thoát được ổ nhện cũng thân tàn ma dại , mang bịnh đầy mình . Nghe kể đã run hết cả người . Ngả này thím gạt nhanh . Thà ôm nhau chết còn hơn nhục cái đời .

      Nhiều cô gái đi làm mát xa tận ngoài Bắc , tận Hà Nội .Chị em xóm ấp lũ lượt dắt díu nhau , nghe bảo đông lắm , mỗi năm cũng có tiền món . Có cô giúp cha mẹ cất dược nhà , nuôi được các em ăn học . Khó có nghề nào không cần chữ nghĩa , đầu tư gì mà kiếm được xông xenh thế ở miệt vườn này . Nhưng làm nghề đó thấy kỳ . Dan chợ bảo , đàn ông đàn ang cứ nằm tềnh hềnh cho các cô đấm bóp khắp mình mẩy là không được . Lửa gần rơm lâu ngày cũng bén . Người làng biết được người ta  coi khinh , nhổ bọt . Khó lấy chồng .

     Ngả nữa là đi lấy chồng ngoại quốc , vừa có tấm chồng lại vừa có cơ đổi đời , bồi hoàn nợ nần gia cảnh . Gút lại là nhà nghèo , khong vốn liếng , chẳng đất đai , chỉ những cách ấy may ra thoát khỏi bần cùng . Tất nhiên việc gì cũng có hen sui cả .

     Sau khi nghe người quen mách thế , thím Phụng đi dò la , nghe ngóng khắp nơi . Hoá ra nhiều xã , ấp của miệt vườn người ta đi lấy chồng ngoại rần rần . Có nơi cả làng đi lấy chồng Hàn , chồng Đài Loan . Có nhà cả ba chị em cùng lấy chồng ở Đài Bắc . Sang đó họ hùn hạp mở cửa hàng , làm ăn thịnh lắm . Có cả câu lạc bộ dâu Việt , hàng tháng hàn huyên , giúp kế sinh nhai . Thành người ngoại quốc mà cứ như ở bên ta , thích thật . Người ta còn bảo bên Châu Thành bây giờ giàu nhanh . Nhà nhà đều cất nhà lầu , sắm tivi , sắm ghe mới vì có con gái lấy chồng ngoại quốc . Tết năm rồi , hàng loạt dâu rể và những đứa con lai kéo về ăn tết , du lịch miệt vườn , nói năng xí xộ , hỉ hảo … đông vui , náo nức lạ thường .

    Thím nhát thế , cả đời chẳng đi đâu xa mà nghe cũng thấy hấp háy thèm . Có khi đây là cách mà ông trời đã gợi cho thím một cửa để thoát kiếp phận chăng ?

                    Dì Năm Ú , chủ quán cà phê , nơi con Liên phụ bán giới thiệu cho thím một người chuyen môi giới lấy chồng ngoại ở thành phố . Người đàn bà này trạc tứ tuần , mặc đồ đầm xịn , nói năng giảo hoạt , lanh lẹ , hiểu đời . Vàng đeo khắp nơi , từ cổ chân , cổ tay , dái tai cần cổ . Dì Năm bảo người này uy tín lắm , có đường giây riêng , đã đưa hàng loạt gái miền Tây lấy chồng Hàn , chồng Đài rồi . Phần trăm môi giới cũng không quá ngặt . Đại loại , người này là bà mối mát tay nức tiếng , bảo đứa nào được là được . Nghĩa là bà mối gật đầu thì mấy chú Hàn , chú Đài cũng gật luôn , khong dám cò kè nhiều lời .

     Một hôm thím và con Linh vừa ở chợ về thì bà mối bắt taxi tới . Nói là để coi mắt con Linh , vừa là tư vấn cho thím nên quýêt thế nào cũng êm đẹp . Đây là thời khắc khó khăn, thím vừa làm mẹ , vừa phải làm cha , quyết một việc quá lớn không chỉ cho số phận con gái thím mà là bước ngoặt của cả gia đình.

     Nhìn lướt con Linh từ đầu đến chân , bà mối gật ngay . Hai người đàn bà ý nhị kéo nhau ra góc vườn , phía gốc cây xoài .

Bà mối : - con nhỏ trông được lắm . Nếu lấy chồng Đài , nhà trai có thể trả mười lăm hai mươi triệu .

-         Thế là họ mua à ?  Thím hỏi nhô nhê , lạ lẫm .

-         Không nên gọi là mua bán . Coi như đây là tiền để nhà gái trang trải . Tuy nhiên nó cũng có mức chung cả rồi . Con mình nay mai vào chỗ sung sướng , hàng năm nó gửi tiền về quê nữa . Lúc ấy thím là bà ngoại của con thằng rể ngoại , sang không nào . Giọng bà mối ngọt nhạt , tỉ tê .

-         Giả sử con Linh lấy chồng Đài thì bao lâu nó được về phép ?

     Bà mối phì cười : - Cái đó thì tuỳ từng nhà . Cũng tuỳ thuộc vào cái sự khéo ăn khéo ở của con mình nữa . Có khi mỗi năm chúng nó về quê ngoại du lịch một lần cũng nên . Nhưng …

     Thím nhướng mày : - Cô Hai biểu sao ?

     Bà mối ghé tai nói chỉ đủ cho hai người nghe :

-         Hỏi thiệt tình thím đừng hiểu lầm nha , con nhỏ nhà thím còn … cái đó không ? Là … còn trinh tiết không ?

     Câu hỏi bất ngờ và kỳ kỳ này làm thím lúng túng . Chưa bao giờ thím tự hỏi về con mình như thế . Mặt thím nóng bừng , tái đỏ . Thím vừa mắc cở , lại vừa cảm thấy như chính mình bị xúc phạm . Bà mối vội giải thích :

-         Là chuyện thế này , nếu nó còn , nhà trai có thể trả gấp đôi . Trọn gói khoảng ba mươi , hơn ba mươi triệu . Người Tàu trọng cái ấy . Họ bảo nếu làm ăn lớn mà ngủ với gái nhà lành , còn lành thì hên . Mình nghèo khó , một món tiền như vậy , không thể không tính thím à . Là chỗ quen dì Năm Ú tôi mới nói thiệt tình với thím như vậy . Nhiều kẻ bất lương nó ăn chặn khoản này của con thím ngay . Thời buổi nhiễu nhương , kiếm được người tử tế như … tôi , hơi hiếm .

      Tất nhiên bà mối giữ ý , không dám kể hết với thím về việc nhiều cô gái sành sỏi còn “thịt “ lại mấy con “ gà ngoại “ bằng cách đi với họ nhiều lần mà cái đó vẫn còn … mới tinh . Nghĩa là phải đi vá . Sài gòn có những địa chỉ làm dịch vụ vá … Nó du nhập vào xứ ta đầu những năm chín mươi thế kỷ trước . Có bác sĩ giầu nhanh bởi chớp được kỹ năng phụ khoa độc chiêu này . Vị bác sĩ còn bảo vệ thành công học vị tiến sĩ … công nghệ vá . Hồi đầu mỗi ca mông lại cái tí ti ấy mất sáu chỉ . Bù lại , có khi thu cả ngàn đô . Bà mối dặn thím chỉ hỏi riêng con nhỏ xem sao . . Nếu thím và con Linh đồng ý , hôm sau bà mối sẽ quay lại , dần con Linh lên thành phố . Trong khoảng một hai tuần , con Linh được học cách ăn mặc , đi đứng , trang điếm , rồi hẹn ngày các chú rể tương lai coi mặt , tuyển lựa . Thủ tục rất nhanh chóng . Nhanh hơn cả chợ chớp . Chợ chớp là họp nhanh như chớp . Họp tranh thủ rồi tan . Mỗi người lại một nẻo làm ăn .

     Đêm ấy thím và con Linh nằm chung giường . Thím trằn trọc thở dài hoài , không biết phải bắt đầu câu chuyện với con như thế nào . Chợt con Linh dụi đầu vào nách mẹ

-         Mẹ khó ngủ phải không ? Con biết mẹ định nói gì . Nhưng mẹ đừng buồn , con đồng ý đi lấy chồng … ngoại rồi mà .

      Nói tới đó giọng con Linh nghẹn lại . Thím ôm chầm con gái , ghì đầu nó vào ngực mình . Thở sâu . Thím hiểu con Linh đã lớn hơn thím tưởng . Từng trải như thím , là mẹ của bầy con nghẻo khó như thím mà cau chuyện cả đời người này thím còn không cất tiếng nổi . Vậy mà con Linh dường như đã hiểu hết , đã nói thay thím rồi . Chắc nó đã phải nghĩ , phải dày vò dữ lắm đây ?

             Má chỉ thương con…

       Giọng thím cũng tắc lại nơi cần cổ . Con Linh an ủi :

-         Đi lấy chồng ngoại má à , có phải đi khổ sai đâu . Con không muốn nhà mình lún mãi vào cùng cực . Con thương má , thương anh Hai , chị Ba , thương Út . Nhất định má phải cho út đi học tiếp . Nó sáng dạ lắm má . Con biết nó thèm học .

      Hai mẹ con nín thinh , cả hai cùng cố dấu những niềm riêng . Bóng đêm nhân hậu che cái nhìn , che gương mặt khắc khổ và ngượng ngập của hai người đàn bà . Nhưng nó không che được nỗi trống vắng mà chính sự im lặng đó đã nói cả rồi . Cái im lặng của những giằng xé vượt qua níu kéo của tình mẫu tử , nghĩa sâu nặng cố hương mà bất đắc dĩ người ta phải chia cắt , phải gói ghém ra đi.

      Phải sau một hồi lâu , vưa đủ trấn tĩnh , thím ôm mặt con , hỏi :

-         Má hỏi thiệt nhe , con đã hò hẹn với cậu nào chưa ?

       Con Linh hơi lặng đi . Chợt vai nó rung từng hồi , rưng rức :

-         Con bị thằng con chủ ruộng rau muống lưa rồi má à ! Nó biểu … nó lấy con … nó giúp nhà mình làm ăn , giúp hết nghèo . Hu Hu !

       Chết lặng ! Cay đắng trào lên . Bất công quá . Mạt vận quá . Nghe vậy là thím hiểu con gái thím đã không còn cái tiết hạnh kia rồi . Con Linh nhà thím sẽ còn đau khổ cỡ nào ? Một đứa con gái mới lớn , hoàn toàn trong sáng , hiếu nghĩa và cả tin . Cũng chỉ vì cái niềm tin ngây thơ có thể cứu vãn gia cảnh của đứa con gái mới lớn , chưa từng va vấp trong đời mà nên nỗi . Thím cắn chặt lằn môi . Thím cảm thấy đó chính là tội lỗi của thím , tội của người làm cha làm mẹmà không gánh gồng , đùm bọc nổi gia đình . Cái thòng lọng của số phận lúc nào cũng lơ lửng treo trước gia cảnh , không chịu buông tha thím hay sao , hỡi trời ! Thím giận mình và thương con quá . Im lặng , im lặng . và im lặng . Người đàn bà cố tìm ảo giác và cầu cứu sụ im lặng đồng minh của bóng tối , mong vỗ về , khoả lấp một đêm dài , não nề kiếp phận .

-         Thím phải quyết định .  Giọng bà mói rõ ràng , dứt khoát  . Chỉ cần vay nóng sáu , bảy triệu , trả tiền công bác sĩ , nhưng xong việc , thím thu về khoảng mười sáu đến hai chục triệu , trừ chi phí , còn lời to .

     Thím đắn đo :  Vay ngoài lãi cao , chịu không thấu . Vay ngân hàng thì không có gì thế chấp .

-         Vay vài triệu , chỉ cần tín chấp , Có một tổ chức , hội đoàn gì đó ở thôn ấp đứng ra bảo đảm là được , ví dụ hội phụ nữ , hội nông dân … Đây là cơ hội , không nên vì cái mặc cảm uỷ mị , rẻ tiền mà bỏ qua . Thím đi làm mướn , bao giờ mới có cục tiền ?

-         Ủa , dì năm Ú cũng nói thế !

-         Chớ sao , Tôi thương tình , nói dì Năm lo giúp thủ tục vay ngân hàng cho thím rồi . Đó là chỗ quen biết , làm ăn của bả . Có thể dì Năm ứng trước , vay được thì trả sau , mình trả thêm chút dịch vụ , kẻo lỡ đợt tụi Hàn , tụi Đài qua chọn vợ.

     Nghe vậy mà mí mắt thím Phụng cứ ướt nhoẹt , mặt đần ra như kẻ mắc chứng đơ . Việc vay tiền như vậy là cũng ổn , chỉ một điều làm thím cứ dằn vặt , là lưa cách nói với con Linh sao cho êm , kẻo nó tủi mà oán thím cả đời . Ấy là việc phải quyết định vá cái ấy bằng nhĩ tai . Lúc đầu thím không tin , tưởng tai mình lãng . Làm gì có cái chuyện lạ lùng , kỳ quái vậy ? Nhưng chính bà mối đưa thím đến tận nhà riêng người bác sĩ giỏi nhất về việc vá này trên thành phố . Bà bác sĩ bảo thím , đại loại rằng công nghệ bây giờ đều có thể xử lý được sự thay thế này . Công nghệ bây giờ còn làm thụ thai trong ống nghiệm , thay tim nhân tạo , nhân bản gì gì đó…  Mà cái việc vá này , màng nhĩ là phù hợp nhất , lại có … gì nhỉ ? Có … thẩm mỹ . Phải rồi , có thẩm mỹ . Người nông dân ít chữ , quê một cục như thím có biết gì thẩm mỹ , công nghệ . Nhưng sự bần cùng cứ dắt thím vào những mê cung mịt mờ , lạ hoắc như một thế giới nào khác chứ không phải cái hiện hữu miệt vườn mà suốt cuộc đời thím chỉ thấy nó một màu ngăn ngắt xanh .

     Kỳ lạ thay , khi thím thở dài , thủ thỉ với con Linh về nỗi băn khoăn này thì chính nó lại hào hứng, nhổm dậy khỏi giường , bảo thím : Cơ hội đó má à , tội chi mà không kiếm thêm ít tiền . Tai có thể lãng , nhưng sau này có tiền , lắp màng nhĩ nhân tạo cũng được , người ta bảo thế . Phải cố để Út đi học lại , nhà mình không có ai được học cao . Thím hỏi sao con Linh lại biết cả cái chuyện vá ? Nó cười gằn , bảo nghe tụi bạn thì thào ở ngoài chợ lâu rồi . Có đứa lên thành phố lừa bán được cho Tầu đến bốn năm lần lận . Nhưng thím thừa biết , sau tiếng cười kia , con Linh cố dấu cái mặt buồn thiu . Nó là đứa nhạy cảm và cam chịu vì thím . Sự nhạy cảm của ngườì mẹ mách bảo , con gái yêu của thím đã vì tình ruột thịt mà già dặn trứôc tuổi , mà nhẫn nhịn chịu đựng như thế nào .

     Thím không sao chợp mắt được , con Linh cũng lặng lẽ theo mẹ ra ngồi ở cánh võng gốc soài . Đêm mịt mùng , tiếng lá xào xạc rụng và tiếng côn trùng rỉ rả trong vắng lạnh miệt vườn . Nghe xa xa ở bên kia giòng kênh có người mẹ ru con : “Ầu ơ … gió đưa cây cải về trời… rau răm ở lại chịu lời đắng cay…! “  Tiếng ru buồn nẫu , lan trên mặt nước , trôi vào sâu thẳm và vô tận của bóng đêm . Những ánh chớp xa thi thoảng loè lên làm biến ảo , kỳ dị những khuôn mặt . Hai mẹ con gục vào nhau . Sao trời khéo bày đặt cảnh tình ? Và một bàn tay nữa vừa chạm vào vai hai người , bàn tay của Út Năm . Nó cũng dậy từ lúc nào vậy kìa . Thím nắm chặt tay hai đứa con , siết nó vào mình . Hít hà lên tóc chúng . Họ lặng lẽ như những bóng ma rũ tóc dưới gốc soài rào rạo , mê man lá . Hồi lâu , thím Phụng bảo các con trở lại ngủ và lần tìm hộp quẹt dưới chiếu , châm cây đèn cầy . Thím thắp ba nén nhang lên bàn thờ chú . Thím khấn chú tha thứ cho quyết định của mẹ con thím . Khấn chú linh thiêng đọ cho con Linh có người chọn làm vợ, được may mắn ở xứ người . Đó là đêm cuối cùng cho một quyết định mà có lẽ tới lúc nhắm mắt xuôi tay thím không thể nguôi ngoai . Vì nhày mai con Linh sẽ lên thành phố cùng bà mối . Để sau đó là một cuộc tuyển lựa như những gì mà bà mối đã vẽ ra trước đó . Bốn chục cô gái miệt vườn xếp hàng để bốn người đàn ông Đài Loan , Hàn Quốc đi ngắm nghía , rờ nắn , quay trước quay sau , như người ta lưa rau ngoài chợ .

     Linh được một người đàn ông cỡ ngoài năm mươi , bụng bắt đầu sa phệ chọn làm vợ . Ấy cũng nhờ bà mối có tình riêng  , mối lái .

                   Mặt trời gần tròn bóng ở cây soài trước sân thì con Linh mới về đến ngõ , muộn hơn dự tính của thím Phụng . Cả nhà đứng ngồi , vào ra suốt buổi sáng giờ bỗng oà lên khi cô Ba hàng xóm gọi : “ Con Linh về rồi nè , chị Tám ơi “

    Kìa rồi , mẹ con nhà Linh đang sững ra trước ngõ . Tài xế Taxi giúp chuyển cái va li và một túi xách đến tận cổng nhà mới quay lại . Nét mặt Linh mừng huýnh khi gọi má , nhưng mà nó xanh xao quá . Bốn năm rồi còn gì . Bốn năm đứa con gái yêu xa quê mịt mờ như mấy chục mùa  gặt u mê và nặng nhọc của thím . Con Phốc , tên con mực , thấy người lạ , lao ra sủa gâu gâu . Đứa bé gái sợ hãi túm lấy mẹ và khóc ré .

    Út Năm cầm cành xoài khô xua con mực . Nó reo lên  “chị Tư “ Tiếng reo của cô em Út bỗng lại một lần nữa làm Linh có phản xạ bất thần dạng chân như hồi nãy . Hình như cứ có tiếng động mạnh , tiếng la lớn , tiếng gọi xúc động thì Linh có phản xạ lạ lùng như vậy .

    Cả nhà ùa tới , người bế đứa trẻ , người xách va li , xách túi … líu ríu .

-         Chồng con không về hả Linh ?  Thím hỏi

-         Ổng chết rồi má !

-         Con nói chi ?

     Im phắc ! Mọi người nhìn nhau ngơ ngác . Út thút thít . Chắc nó thương chị chứ không phải vì cái tin bất ngờ về ông anh rể ngoại quốc đáng bằng tuổi cha nó .

-         Ổng đột quỵ . Ổng chế con mới được về .

-         Chứ không phải về phép hở con ?

-         Làm gì có phép má . Con hồi hương luôn . Linh cười gượng , nụ cười méo mó trên gương mặt hanh hao chưa thôi xung chấn tình cảm .

    Thím nựng đứa cháu ngoại , đứa bé gái gần ba tuổi còn đang lạ lẫm , nhút nhát trước đám đông vồn vã nó .  Đôi lúc thím ngơ ngẩn , buồn và thất vọng so với những gì thím hình dung về một cuộc sum vầy . Mấy người láng giềng vỗ vai thím , nói nhỏ “ Dù sao mẹ con con Linh cũng về an toàn . Thế là vui rồi “

     Vợ chồng Hai Đực , con Liên , cô Ba hàng xóm , cả mấy người làm công ở chợ  líu ríu bữa cơm đạm bạc đón Linh . Ừ  , dù sao con Linh nhà thím còn may hơn cô gái xấu số chết thảm nọ . Những cô gái bị đưa vào nhà chứa , bắt làm việc như nô lệ ở xứ người mà thi thoảng thím lại nghe ngoài đường , ngoài chợ , người ta kể , thì sao .

    Đêm u tích miệt vườn . Lại vẫn cái gốc xoài quen thuộc năm xưa . Lại những ngôi sao xa xăm như những phận người nhỏ bé , nhạt nhoà rắc vào vòm đêm mờ ảo , tối đen . Giờ này . miệt vườn bên giòng kênh Sáng dường chỉ còn hai mẹ con thím Phụng . Tiếng của Linh khẽ khọt khứa vào khuya vắng .

     Linh làm vợ kế cho một chủ xưởng làm đũa gỗ , tăm tre xuất khẩu / Người đàn ông ngoại ngũ tuần , mắc chứng tiểu đường và tăng xông . Vợ ông ta sinh được ba cô con gái . Cố sinh lần thứ tư thì bị biến cố lâm bồn , cả mẹ lẫn con không qua khỏi . Linh là kế , cũng là niềm hy vọng sinh một đứa con trai nối dõi cho gia đình chủ rặt ái nữ này . Nhưng Linh lại vẫn sinh con gái . Và vì vậy bà chủ kế được đối xử chẳng hơn người lao động làm thuê ở xưởng . Thậm chí còn bị người nhà chồng xét nét và nguyền rủa . Linh không có cả thời gian liên lạc với mẹ .

     Người đàn ông chủ xưởng bị một cơn đột quỵ sau cuộc nhậu và cãi cọ nội gia về lợi nhuận và thừa kế rồi chết . Gia tộc này không còn lý do gì để giữ một đứa dâu goá ú ớ tiếng Tầu , không sinh quý tử .

-         Vậy … giờ con tính sao ?

-         Con tính nghỉ ít nhày cho hồi rồi vay thêm vốn mở xưởng làm đũa gỗ .

    Như có một chút ánh sáng le lói trong cõi mê . Vậy mà thím Phụng lại bật khóc . Thím khóc tu tu như con nít , không nhịn được . Thím trách mình ngô nghê và cả tin . Thím hiểu , cái chứng tâ5t , bất hạnh , có thể suốt đời , của con thím là ở cái sự cả tin , nhầm chỗ kia . Tình duyên lỡ dở đời con thím cũng từ những mù mờ , ảo tưởng mà người nông dân ít chữ nơi thím bị huyễn hoặc khi cùng đường khốn khó .

     Thím nhìn trời sao , lẩm nhẩm cầu nguyện cho vận xui qua đi . Miệt vườn phù sa mầu mỡ là thế , sông ngòi trù phú là thế mà sao không bao bọc nổi mảnh đời quê kiếng , rách nát của thím . Cả đám con trai miệt vườn nữa , tài trí rủ nhau trốn vào mấy cái vỏ chai cả rồi sao mà những cô gái non mởn nhường kia phải bươn bả tính duyên gán gẩm xứ người ?

         Thím cũng cầu cho mình đừng lú , để nhớ từ nay không làm gì kinh động . Cả tiếng gọi con , thím cũng không thể gọi cho thật giọng mình , mỗi khi vui sướng .

                                                                                          TRẦN QUANG QUÝ